fəxri prezident

UİLL DÜRANT

BÖYÜK FiLOSOFLARIN

HEKAYƏTLƏRI:

dünya fəlsəfəsinin ən görkəmli nümayəndələrinin həyatları və baxışları

BAKI:

2005

THE STORY OF PHILOSOPHY:

The lives və opinions of the Greater Philosophers

WİLL DURANT

New York:

1933

İngilis dilindən tərcümə edəni -

fəlsəfə elmləri doktoru

Adil Əsədov

MÜNDƏRİCAT

GIRIŞ:

Fəlsəfənin faydası barədə bəzi mülahizələr....................

BİRİNCİ FƏSİL

PLATON

I. Kontekst..................................................................

II. Sokrat....................................................................

III. Platon fəlsəfəsinin digər mənbələri..........................

IV. Platon fəlsəfəsində etik problemin qoyuluşu............

V. Platon fəlsəfəsində siyasi problemin qoyuluşu..........

VI. Platon fəlsəfəsində psixoloji problemin qoyuluşu....

VII.Platonun fəlsəfəsində psixoloji problemin həlli

VIII. Platonun fəlsəfəsində siyasi problemin həlli...........

IX. Platonun etik problemin həlli..................................

X. Tənqidi qeydlər......................................................

İKİNCİ FƏSİL

ARİSTOTEL VƏ YUNAN ELMİ

I. Tarixi fon................................................................

II. Aristotelin əsərləri...................................................

III. Aristotel tərəfindən məntiqin əsaslarının yaradılması

IV. Təbiyyətşünaslıq...................................................

1. Yunan elmi Aristotelə kimi................................

2. Aristotel təbiətşünas kimi..................................

3. Aristotel tərəfindən biologiyanın əsaslarının yaradılması

V. Metafizika və Tanrı təbiəti.......................................

VI. Psixologiya və İncəsənətin təbiəti...........................

VII. Etika və xoşbəxtliyin təbiəti...................................

VIII. Siyasət...............................................................

1. Kommunizm və konservatizm...........................

2. Nikah və təhsil.................................................

3. Demokratiya və aristokratiya.............................

IX. Tənqidi qeydlər ....................................................

X. Həyatının son dövrü və ölümü................................

ÜCÜNCÜ FƏSİL

FRENSİZ BEKON

I. Aristoteldən Renessansa kimi...................................

II. Bekonun siyasi karyerası.........................................

III. Esselər..................................................................

IV. Elmlərin böyük bərpası..........................................

DÖRDÜNCÜ FƏSİL

SPİNOZA

I. Tarixi və biblioqrafik fon..........................................

1. Yəhudilərin Odisseyası....................................

2. Spinozanın təhsili.............................................

3. Qovulma.........................................................

4. Tənhalıq və ölüm.............................................

II. Din və dövlət haqqında traktat.................................

III. Zəkanın yaxşılaşdırılması haqqında traktat.............

IV. Etika.....................................................................

1. Təbiət və Tanrı................................................

2. Materiya və düşüncə........................................

3. Ağıl və əxlaq ..................................................

4. Din və ölməzlik................................................

V. Siyasi traktat...........................................................

VI. Spinozanın tarixi təsiri...........................................

BEŞİNCİ FƏSİL

VOLTER VƏ FRANSIZ MAARİFCİLİYİ

I. Paris: Edip..............................................................

II. London: Fəlsəfi məktublar.......................................

III. Sire: Povestlər.......................................................

IV. Potsdam və Frederik.............................................

V. Les Delices:Əxlaqa dair esse..................................

VI. Ferne: Kandid.......................................................

VII. Ensiklopediya və Fəlsəfi lüğət...............................

VIII. Esrares L’Infame................................................

IX. Volter və Russo....................................................

X. Aqibət....................................................................

ALTİNCİ FƏSİL

İMINSANUEL KANT VƏ ALIMAN İDEALİZMİ

I. Kanta doğru aparan yollar ........................................

1. Volterdən Kanta...............................................

2. Lokkdan Kanta................................................

3. Russodan Kanta..............................................

II. Kantın özü.............................................................

III. Xalis zəkanın tənqidi..............................................

1. Transsendental estetika....................................

2. Transsendental analitika....................................

3. transsendental dialektika...................................

IV. Praktik zəkanın tənqidi...........................................

V. Din və zəka............................................................

VI. Siyasət və əbədi sülh.............................................

VII. Tənqid və etiraf qeydləri ......................................

VIİI. Hegel haqqında qeydlər ......................................

YEDDİCİ FƏSİL

ŞOPENHAUER

I. Əsri.........................................................................

II. Şəxsiyyəti...............................................................

III. Dünya ideya kimi...................................................

IV. Dünya iradə kimi...................................................

1. Həyat iradəsi....................................................

2. Yenidən yaratma iradəsi...................................

V. Şər dünyası............................................................

VI. Həyat hikməti........................................................

1. Fəlsəfə ...........................................................

2. Dahilik.............................................................

3. İncəsənət.........................................................

4. Din..................................................................

VII. Ölüm hikməti.......................................................

VIII. Tənqidi qeydlər...................................................

SƏKKİZİNCİ FƏSİL

HERBERT SPENSER

I. Kont və Darvin........................................................

II. Spenserin inkişafı...................................................

III. İlkin prinsiplər.......................................................

1. Dərk oluna bilməyən........................................

2. Təkamül..........................................................

IV. Biologiya: Həyatın təkamülü...................................

V. Psixologiya: Zəkanın və ruhun təkamülü...................

VI. Sosiologiya: Cəmiyyətin təkamülü..........................

VII. Etika: Əxlaqın təkamülü........................................

VIII. Tənqidi qeydlər...................................................

1. İlkin prinsiplər..................................................

2. Biologiya və psixologiya..................................

3. Sosiologiya və etika.........................................

IX. Nəticə...................................................................

DOQQUZUNCU FƏSİL

FRİDRİX NİTŞE

I. Nitşenin mənşəyi......................................................

II. Gəncliyi..................................................................

III. Nitşe və Vaqner ....................................................

IV. Zərdüştün məğməsi...............................................

V. Qəhrəman əxlaqı....................................................

VI. Fövqəlinsan..........................................................

VII. Tənəzzül..............................................................

VIII. Aristokratiya.......................................................

IX. Tənqidi qeydlər.....................................................

X. Son........................................................................

ONUNCU FƏSİL

HENRİ BERQSON

I. Materializmə qarşı üsyan .........................................

II. Zəka və beyin.........................................................

III. Yaradıcı təkamül...................................................

IV. Tənqidi qeydlər.....................................................

ON BİRİNCİ FƏSİL

BENEDETTO KROÇE

I. Şəxsiyyəti................................................................

II. Ruhun fəlsəfəsi.......................................................

III. Gözəllik nədir?......................................................

IV. Tənqidi qeydlər ....................................................

ON İKİNCİ FƏSİL

BERTRAN RASSEL

I. Məntiqçi..................................................................

II. Reformator.............................................................

III. Epiloq...................................................................

ON ÜÇÜNCÜ FƏSİL

CORC SANTAYANA

I. Amerikan Filosoflar ................................................

II. Tərcümeyi-hal ........................................................

III. Skeptisizm və heyvani inam....................................

IV. Zəka elmdə...........................................................

V. Zəka dində.............................................................

VI. Zəka cəmiyyətdə...................................................

VII. Şərh....................................................................

ON DÖRDÜNCÜ FƏSİL

UILLIAM CEYMS

I. Şəxsiyyəti................................................................

II. Praqmatizm............................................................

III. Plyuralizm.............................................................

IV. Şərh......................................................................

ON BEŞİNCİ FƏSİL

CON DYUI

I. Təhsili.....................................................................

II. İnstrumentalizm......................................................

III. Elm və siyasət.......................................................

Adil Əsədov. Fəlsəfə və onun hekayətləri: Dünya fəlsəfəsini Dürantla birgə və Dürant olmadan vərəqləyərkən .........................................................

QLOSSARİ...............................................................
BİBLİOQRAFİYA...................................................
İNDEKS....................................................................

Uill Dürant (1885-1981) Massaçusetsdə anadan olmuşdur.

Valideynləri onu din xadimi olmaq üçün hazırlayırdılar. Onun müəllimələri rahibələr idilər. Uill dini elə bir həvəslə öyrənirdi ki, heç kəs onun ruhani olacağına şübhə etmirdi. 1900-cü ildə o, müqəddəs Pyotr Akademiyasına daxil oldu. Amma Burada Dürant fəlsəfəyə üstünlük verdi. 1917-ci ildə fəlsəfə doktoru adını almaqdan ötrü ilk kitabını yazdı Bu kitab Fəlsəfə və Sosial Problem adlanırdı. O, elmi dərəcəni aldıqdan sonra Kolumbiya Universitetində dərs verməyə başladı. Birinci Dünya Müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar olaraq o, nəzakətlə olmuş olsa belə universitetdən uzaqlaşdırıldı. O, dini məktəbdə tarix fəlsəfə, ədəbiyyat, elm, musiqi, və incəsənət üzrə mühazirələr oxudu. Onun dinləyiciləri ondan dərslərin elə keçirilməsini istəyirdilər ki, keçmişin hadisələri aydın bir şəkildə təqdim edilmiş olsun və müasir gözlə qiymətləndirilmiş olsun. Öz dinləyicilərinin istəklərini uğurla gerçəkləşdirən Dürantın bu mühazirələri onu Fəlsəfi hekayətləri və Sivilizasiyanın hekayətlərini yazmaq üçün hazırladı.

Xüsusən Fəlsəfi hekayətlərin taleyi çox uğurlu oldu. O, Dürantı təkcə Amerikada deyil, bütün dünyada məşhurlaşdırdı. Maxatma Qandi, Corc Bernard Şou, Klarens Darrou və Bertran Rassell onun oxucuları sırasında idilər. Bu kitab dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olundu. Çin, çex, Danimarka, Holland , fin , alman, fransız, ivrit, macar, italyan, yapon, norveç, polyak, portuqal, Serb-xorvat, ispan və İsveç oxucularından sonra nəhayət Azərbaycan oxucusu da dünya fəlsəfəsi tarixinin bu nadir incisi ilə bilavasitə olaraq, öz doğma dilində ünsiyyətdə olmaq imkanına malik oldu.